นพ. ศุภฤกษ์ วิจารณาญาณ เผยแพร่บทความในแฟนเพจส่วนตัว “หมอโอ๊ค DoctorSixpack” ให้ความรู้เกี่ยวกับ “มะเร็งกล้ามเนื้อหัวใจ” ยกกรณีศึกษาการเสียชีวิตของ “อ๋อม อรรคพันธ์” โดยระบุรายละเอียดว่า
“หลังป่วยมะเร็งกล้ามเนื้อหัวใจ ซึ่งเป็นเรื่องช็อกวงการบันเทิง โดยอาการป่วยของพระเอกหนุ่มป่วยเป็นมะเร็ง มีก้อนเนื้อ บริเวณกล้ามเนื้อหัวใจ ขนาดยาว 12 เซนติเมตร มีการคีโมไปแล้ว 5-6 ครั้ง ทั้งยังมีส่วนที่ลามไปบริเวณปอด 2 จุด และมีการผ่านตัดแล้วแต่ท้ายที่สุด มะเร็งก็ได้คร่าชีวิตคุณอ๋อม ไปในวันที่ 22 กันยายน 2567 หลังจากที่รักษารักษาตัวนานร่วมสามปี อย่างไรก็ตามคุณ อ๋อม ป่วยเป็นมะเร็งนั้น เป็นเพียงคนรอบข้างออกมาพูด ยังไม่มีข้อมูลชัดจากเจ้าตัวหรือคนใกล้ชิดครับ
ผมจึงอยากใข้พื้นที่นี้ ให้ความรู้เพื่อนๆเพิ่ม เกี่ยวกับโรคนี้ครับ โรคร้ายที่แม้จะพบได้น้อยมาก แต่ก็อันตรายถึงชีวิต นั่นคือ Cardiac Rhabdomyosarcoma หรือมะเร็งกล้ามเนื้อลายที่หัวใจ
ปัญหา: คุณเคยรู้สึกเหนื่อยง่ายผิดปกติ หัวใจเต้นแรงโดยไม่มีสาเหตุ หรือมีอาการบวมตามร่างกายโดยไม่ทราบสาเหตุไหม? นี่อาจเป็นสัญญาณเตือนของ Cardiac Rhabdomyosarcoma ที่เราไม่ควรมองข้าม!
Cardiac Rhabdomyosarcoma คืออะไร?
เพื่อนๆ ครับ Cardiac Rhabdomyosarcoma เป็นมะเร็งชนิดร้ายแรงที่เกิดในกล้ามเนื้อหัวใจ ซึ่งเป็นเนื้องอกปฐมภูมิของหัวใจที่พบได้น้อยมาก แต่มีความรุนแรงสูง โรคนี้สามารถเกิดได้ในทุกวัย แต่มักพบในเด็กและวัยรุ่นมากกว่าผู้ใหญ่ การศึกษาพบว่า Cardiac Rhabdomyosarcoma คิดเป็นน้อยกว่า 0.1% ของเนื้องอกหัวใจทั้งหมด (อ้างอิง: Burke et al., Human Pathology, 2016)
ปัจจัยเสี่ยง: แม้ว่าสาเหตุที่แท้จริงของ Cardiac Rhabdomyosarcoma ยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด แต่มีปัจจัยบางอย่างที่อาจเพิ่มความเสี่ยง ได้แก่:
1. พันธุกรรม: บางครอบครัวมียีนที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งชนิดนี้
2. ความผิดปกติแต่กำเนิด: เช่น กลุ่มอาการ Li-Fraumeni
3. การได้รับรังสีบริเวณทรวงอก: อาจเพิ่มความเสี่ยงในระยะยาว
4. ภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง: อาจเพิ่มโอกาสการเกิดมะเร็งหลายชนิด รวมถึง Cardiac Rhabdomyosarcoma
5. สารพิษบางชนิด: การสัมผัสสารเคมีบางประเภทอาจเพิ่มความเสี่ยง
การศึกษาพบว่า ประมาณ 10% ของผู้ป่วย Cardiac Rhabdomyosarcoma มีประวัติครอบครัวเป็นโรคมะเร็งที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติทางพันธุกรรม (อ้างอิง: Malkin et al., New England Journal of Medicine, 2011)
อาการและสัญญาณเตือน: เพื่อนๆ ครับ อาการของ Cardiac Rhabdomyosarcoma อาจคล้ายกับโรคหัวใจอื่นๆ แต่สัญญาณเตือนที่ควรสังเกตมีดังนี้:
1. เหนื่อยง่ายผิดปกติ โดยเฉพาะเมื่อออกแรงเพียงเล็กน้อย
2. หัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือรู้สึกใจสั่น
3. หายใจลำบาก โดยเฉพาะเวลานอนราบ
4. อาการบวมที่ขาหรือข้อเท้า
5. เจ็บหน้าอกหรือรู้สึกแน่นหน้าอก
6. อาการคล้ายเป็นลม หรือหมดสติ
การศึกษาพบว่า 80% ของผู้ป่วยมาพบแพทย์ด้วยอาการเหนื่อยง่ายและหายใจลำบาก (อ้างอิง: Castillo et al., Journal of Thoracic Oncology, 2018)
การวินิจฉัย: หากสงสัยว่าอาจเป็น Cardiac Rhabdomyosarcoma แพทย์จะทำการตรวจวินิจฉัยดังนี้:
1. ตรวจร่างกายอย่างละเอียด รวมถึงการฟังเสียงหัวใจ
2. การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (ECG หรือ EKG)
3. การตรวจหัวใจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง (Echocardiogram)
4. การตรวจด้วยภาพถ่ายรังสีคอมพิวเตอร์ (CT scan) หรือการตรวจด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI)
5. การตัดชิ้นเนื้อเพื่อตรวจทางพยาธิวิทยา
การวินิจฉัยที่รวดเร็วและแม่นยำสามารถเพิ่มโอกาสในการรักษาได้ถึง 50% ในผู้ป่วยระยะแรก (อ้างอิง: Ferrari et al., European Journal of Cancer, 2017)
การรักษา: การรักษา Cardiac Rhabdomyosarcoma มักใช้วิธีผสมผสาน ประกอบด้วย:
1. การผ่าตัดเพื่อนำเนื้องอกออก (หากทำได้)
2. เคมีบำบัด เพื่อทำลายเซลล์มะเร็ง
3. รังสีรักษา เพื่อยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง
4. การรักษาแบบมุ่งเป้า (Targeted therapy)
5. การปลูกถ่ายหัวใจ ในกรณีที่จำเป็น
การศึกษาล่าสุดพบว่า การรักษาแบบผสมผสานสามารถเพิ่มอัตราการรอดชีวิต 3 ปี ได้ถึง 60% ในผู้ป่วยบางกลุ่ม (อ้างอิง: Raney et al., Pediatric Blood & Cancer, 2019)
การลดความเสี่ยง: แม้ว่าจะไม่สามารถป้องกัน Cardiac Rhabdomyosarcoma ได้อย่างสมบูรณ์ แต่เราสามารถลดความเสี่ยงได้ด้วยวิธีต่อไปนี้:
1. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และออกกำลังกายสม่ำเสมอ
2. หลีกเลี่ยงการสัมผัสสารเคมีอันตรายโดยไม่จำเป็น
3. ตรวจสุขภาพประจำปี โดยเฉพาะการตรวจหัวใจ
4. สังเกตอาการผิดปกติและพบแพทย์ทันทีหากมีข้อสงสัย
5. หากมีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็ง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจคัดกรองเพิ่มเติม
การศึกษาพบว่า การดูแลสุขภาพหัวใจอย่างสม่ำเสมอสามารถช่วยลดความเสี่ยงของโรคหัวใจหลายชนิดได้ถึง 30% (อ้างอิง: American Heart Association, Circulation, 2020)
สุดท้ายนี้ หมอโอ๊คอยากให้เพื่อนๆ ตระหนักว่า แม้ Cardiac Rhabdomyosarcoma จะพบได้น้อยมาก แต่การรู้จักและเข้าใจโรคนี้ก็สำคัญ เพราะการสังเกตอาการผิดปกติและพบแพทย์แต่เนิ่นๆ อาจช่วยชีวิตได้
